Phòng, chống bệnh chủ quan trong cán bộ, đảng viên góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch (Kỳ 2)

Phòng, chống bệnh chủ quan trong cán bộ, đảng viên góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch (Kỳ 2)

3. Nhận diện một số biểu hiện chủ quan trong cán bộ, đảng viên

Trong thực tiễn, căn bệnh chủ quan biểu hiện rất đa dạng, dưới nhiều hình thức khác nhau, cả trong nhận thức và hành động, có khi chỉ dừng lại trong nhận thức nên khó phát hiện, phân biệt. Căn bệnh này xuất hiện chủ yếu như sau:

Trong công tác và sinh hoạt nếu cán bộ, đảng viên thực hiện không đúng, không đầy đủ chức trách, quyền hạn được giao, xa rời thực tiễn; xem nhẹ ý kiến chỉ đạo của cấp trên, góp ý của tập thể, coi thường, hạ thấp ý kiến của cấp dưới; vi phạm các quy định của Đảng, các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, quy chế làm việc của cơ quan, đơn vị; xa vào chủ nghĩa cá nhân, tham nhũng, lãng phí, quan liêu, tiêu cực; mắc bệnh thành tích; thiếu gương mẫu trong công tác; trong lãnh đạo, quản lý, thực hiện nhiệm vụ “Duy ý chí, áp đặt, bảo thủ, chỉ làm theo ý mình; không chịu học tập, lắng nghe, tiếp thu ý kiến hợp lý của người khác”^[1],… Từ đó mất dân chủ, độc đoán, quan liêu, xa dân; đề ra đường lối, chính sách không đúng đắn, xa rời thực tiễn; không đáp ứng được nguyện vọng chính đáng của Nhân dân; làm ảnh hưởng tới thanh danh, uy tín và vai trò lãnh đạo của Đảng.

Trong học tập lý luận chính trị, do mắc bệnh chủ quan nên xác định không đúng động cơ, mục đích của việc học tập lý luận chính trị; học tập lý luận chính trị cốt để lấy bằng cấp, đáp ứng tiêu chuẩn của cấp uỷ viên, của vị trí lãnh đạo, quản lý do tổ chức đảng, cơ quan quy định… Mặc dù cán bộ, đảng viên trong “việc học tập lý luận chính trị tuy có nhiều cố gắng nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu”^[2] và kết quả là mắc vào biểu hiện “Nhận thức sai lệch về ý nghĩa, tầm quan trọng của lý luận và học tập lý luận chính trị; lười học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước”^[3], chỉ làm theo kinh nghiệm. Nguy hại hơn cả, do lười học tập lý luận dẫn đến nhận thức sai, từ đó đi tới phủ nhận những nguyên lý lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là con đường rất ngắn và điều này cực kỳ nguy hiểm đối với sự nghiệp cách mạng do Đảng lãnh đạo. Mặt khác, cũng do cán bộ, đảng viên mắc phải bệnh chủ quan, nên trong hoạt động thực tiễn, không giải quyết có hiệu quả những vấn đề đòi hỏi của thực tiễn đặt ra; mục tiêu, chỉ tiêu, chương trình, kế hoạch của Đảng đề ra không thực hiện được hoặc có thực hiện nhưng không hiệu quả. Tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác kiểm tra, giám sát năm 2023; triển khai nhiệm vụ năm 2024 do Ban Bí thư Trung ương tổ chức đánh giá các cấp uỷ, đảng viên còn mắc nhiều sai phạm. “Uỷ ban kiểm tra các cấp đã kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với 3.537 tổ chức đảng và 9.246 đảng viên; trong đó, có 5.187 cấp ủy viên các cấp (chiếm 56,1%); kết luận có 2.315 tổ chức đảng và 7.395 đảng viên có vi phạm, phải thi hành kỷ luật 284 tổ chức đảng và 3.052 đảng viên”^[4]. Như vậy, kết quả kiểm tra của Uỷ ban kiểm tra các cấp năm 2023 cho thấy sai phạm của các cấp uỷ, tổ chức đảng và đảng viên đều xuất phát từ nguyên nhân chủ quan trong lãnh đạo, quản lý.

Đặc biệt, trong bối cảnh bùng nổ thông tin và hội nhập quốc tế sâu rộng như hiện nay, khi mà các thế lực thù địch đang triệt để sử dụng khai thác thông tin; lợi dụng những sơ hở, thiếu sót trong lãnh đạo, quản lý của Đảng và Nhà nước, của cán bộ, đảng viên; những bức xúc trong đời sống của Nhân dân; những vấn đề được dư luận xã hội trong nước và quốc tế quan tâm… để tìm cách lợi dụng tung tin sai trái; xuyên tạc, kích động hòng gây mất ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện âm mưu “diễn biến hoà bình”, bạo loạn lật đổ… thì yêu cầu đặt ra cho cán bộ, đảng viên trong tiếp nhận, xử lý thông tin lại càng đòi hỏi cao hơn bao giờ hết. Do đó, trong bất kỳ tình huống nào cán bộ, đảng viên không được chủ quan, lơ là, mất cảnh giác. Bởi vì, nếu cán bộ, đảng viên mắc vào căn bệnh chủ quan sẽ sinh ra lơ là, mất cảnh giác và sớm muộn sẽ rơi vào bẫy của các thế lực thù địch, từ đó dẫn đến “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” nội bộ là rất ngắn. Thực tế cho thấy, có những việc dù là rất nhỏ, tưởng chừng như không nguy hại gì cho Đảng, cho sự nghiệp cách mạng, như bình luận, chia sẻ thông tin trên internet và các trang mạng xã hội qua facebook, zalo,… Nhưng hậu quả của nó là rất lớn. Bởi nếu chúng ta không tìm hiểu kỹ thông tin trên các trang mạng xã hội, facebook, zalo đó là của tổ chức, cá nhân nào, nội dung thông tin đúng hay sai mà đã chia sẻ, bình luận thì vô tình chúng ta đã tiếp tay cho thế lực thù địch mà bản thân không hề hay biết. Do đó, chủ quan là căn bệnh hết sức nguy hiểm không chỉ đối với cán bộ, đảng viên mà còn đối với mọi người dân Việt Nam hiện nay.

4. Một số nhiệm vụ và giải pháp cơ bản phòng, chống bệnh chủ quan trong cán bộ, đảng viên thời gian tới

Một là, cán bộ, đảng viên phải luôn nhận thức và quán triệt đúng đắn tầm quan trọng của việc học tập, nghiên cứu lý luận chính trị, kiên quyết khắc phục “bệnh kém lý luận, khinh lý luận”.

Lý luận là một hệ thống các quan điểm, được thể hiện dưới dạng hệ thống những tri thức đã được khái quát, tạo ra những quan niệm tương đối hoàn chỉnh về các quy luật của hiện thực khách quan. Vì vậy, học tập, nghiên cứu lý luận là một nhiệm vụ quan trọng của cán bộ, đảng viên. Quá trình học tập, nghiên cứu lý luận chính trị của cán bộ, đảng viên chính là để “tiếp thu hệ thống tri thức lý luận chính trị; củng cố thế giới quan, nhân sinh quan, phương pháp luận khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; nâng cao nhận thức và bản lĩnh chính trị, củng cố niềm tin vào Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa; nâng cao tầm nhìn, tư duy, phương pháp, kỹ năng lãnh đạo, quản lý”^[5]; đồng thời, đây cũng là biện pháp tốt nhất để cán bộ, đảng viên thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác có hiệu quả các quan điểm sai trái, thù địch đối với thành tựu của cách mạng. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn hiện tượng một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa nhận thức và quán triệt đúng đắn mục đích, ý nghĩa, nhiệm vụ, nguyên tắc của việc học tập, nghiên cứu lý luận chính trị. Vẫn còn hiện tượng cán bộ, đảng viên hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh chưa đầy đủ nên việc vận dụng kiến thức lý luận chính trị; các quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước vào giải quyết các công việc cụ thể trong thực tiễn công tác không đáp ứng yêu cầu và đây cũng chính là cơ hội để cho các thế lực thù định lợi dụng công kích, chống phá Đảng, chế độ, phủ định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Hai là, cán bộ, đảng viên phải luôn nhận thức và xác định rõ học tập lý luận là một nhiệm vụ rất quan trọng và học tập lý luận chính trị là để vận dụng vào thực tiễn, khắc phục “bệnh lý luận suông”

Theo Hồ Chí Minh “Thống nhất giữa lý luận và thực tiễn là một nguyên tắc căn bản của chủ nghĩa Mác - Lênin. Thực tiễn không có lý luận hướng dẫn thì thành thực tiễn mù quáng. Lý luận không liên hệ với thực tiễn là lý luận suông”^[6]. Vì vậy, Người nhắc nhở cán bộ, đảng viên khi học chủ nghĩa Mác - Lênin là “phải học tinh thần của chủ nghĩa Mác - Lênin; học tập lập trường, quan điểm và phương pháp của chủ nghĩa Mác - Lênin để áp dụng lập trường, quan điểm và phương pháp ấy mà giải quyết cho tốt những vấn đề thực tế trong công tác cách mạng”^[7] và “học tập chủ nghĩa Mác - Lênin là học tập cái tinh thần xử trí mọi việc, đối với mọi người và đối với bản thân mình; là học tập những chân lý phổ biến của chủ nghĩa Mác - Lênin để áp dụng một cách sáng tạo vào hoàn cảnh thực tế của nước ta. Học để mà làm”^[8],  "Học cốt để mà làm. Học mà không làm được, học mấy cũng vô ích”^[9]. Vì vậy, trong học tập lý luận chính trị yêu cầu cán bộ, đảng viên không chỉ là “chỉ học thuộc lòng” hoặc biết “dăm ba chữ” để trưng ra với tổ chức, lòe người khác, đẹp lý lịch mà học để vận dụng vào thực tiễn, gắn lý luận với thực tiễn, chứ không phải và càng không nên coi lý luận là những công thức có sẵn để áp dụng nguyên si vào thực tiễn và phải khắc phục cho được việc học để cốt lấy bằng cấp, chứng chỉ, bổ nhiệm.

Thực tế một số cán bộ, đảng viên mặc dù thường xuyên được học tập, trang bị lý luận chính trị, có bằng cấp, song trình độ lý luận có mặt chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao. Biểu hiện rõ nhất là một số cán bộ, đảng viên do không nắm chắc lý luận, xa rời thực tiễn nên khi vận dụng lý luận vào giải quyết các vấn đề cụ thể của thực tiễn không hiệu quả, thậm chí có tình trạng làm trái với đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; đi ngược lại với lợi ích của Nhân dân, làm giảm sút niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước.

Ba là, cán bộ, đảng viên phải luôn nâng cao nhận thức và có ý thức trách nhiệm cao trong việc thực hiện các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ - nguyên tắc tổ chức cơ bản của Đảng

          Trong các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản của Đảng và nguyên tắc này chi phối các nguyên tắc khác trong Đảng. Tập trung dân chủ là nguyên tắc của sự thống nhất giữa tập trung và dân chủ. Tập trung trên cơ sở dân chủ, dân chủ đi đôi với tập trung. Dân chủ là điều kiện, tiền đề của tập trung; tập trung là cơ sở bảo đảm cho dân chủ. Dân chủ càng cao thì tập trung càng vững. Do đó, thực hiện tốt dân chủ sẽ phát huy được trí tuệ, tính tích cực, chủ động, sáng tạo của cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng, tạo được sự thống nhất về ý chí và hành động trong toàn Đảng. Vì vậy, các cấp uỷ, tổ chức đảng, mỗi cán bộ, đảng viên dù ở vị trí công tác nào cũng phải thực hiện nghiêm túc nguyên tắc tập trung dân chủ, không được tuyệt đối hóa hay coi nhẹ bất cứ mặt nào của nguyên tắc. Bởi rằng nếu tuyệt đối hóa tập trung sẽ dẫn tới quan liêu, chuyên quyền, độc đoán và nếu tuyệt đối hóa dân chủ sẽ dẫn tới lạm quyền, vô tổ chức, vô kỷ luật. Cả hai biểu hiện trên đều làm giảm sức mạnh, uy tín hoạt động lãnh đạo của Đảng.

        Thực tiễn đã chứng minh, sức mạnh của Đảng là sự thống nhất về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ; sự thống nhất đó chỉ có thể giữ vững và trở thành sức mạnh vật chất thông qua thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng. Trong hoạt động thực tiễn cho thấy, khi cán bộ, đảng viên nhận thức và thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng sẽ góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị được giao và đấu tranh phản bác có hiệu quả những luận điệu thù địch, xuyên tạc của kẻ thù. Tuy nhiên, để thực hiện tốt nguyên tắc này, mỗi cán bộ, đảng viên phải chủ động, tự giác học tập hơn nữa để nắm vững, hiểu sâu nội dung, bản chất của nguyên tắc tập trung dân chủ; nghiên cứu để hiểu rõ hơn nội dung, yêu cầu của nguyên tắc tập trung dân chủ trong tình hình mới và tuyệt đối không để bản thân mắc vào bệnh chủ quan dẫn đến vi phạm nội dung nguyên tắc này trong lãnh đạo, quản lý, sinh hoạt và công tác. Đặc biệt đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý hiện nay phải chủ động, nghiêm túc nghiên cứu để thực hiện đúng, nghiêm các quy định hiện hành của Đảng và trong quá trình lãnh đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao, tuyệt đối trách tình trạng chỉ đổ lỗi cho cấp dưới, cho tập thể để trốn tránh trách nhiệm.

          Bốn là, cán bộ, đảng viên phải luôn nhận thức đúng đắn âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng Việt Nam của các thế lực thù địch, nhất là chiến lược “diễn biến hoà bình” và kiên quyết đấu tranh phản bác âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng Việt Nam của chúng.

“Diễn biến hòa bình” là cuộc chiến về hệ tư tưởng, thể chế chính trị và là chiến lược cơ bản của các thế lực thù địch nhằm lật đổ chế độ chính trị của các nước tiến bộ, trước hết là các nước xã hội chủ nghĩa từ bên trong, đứng đầu là Mỹ. Mục tiêu chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch là nhằm xóa bỏ chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn cầu.     

Ở Việt Nam, mục tiêu xuyên suốt trong chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch không thay đổi. Âm mưu cơ bản, lâu dài của các thế lực thù địch thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” chống phá cách mạng Việt Nam được chúng triển khai trên tất cả các lĩnh vực; với phương châm lấy chống phá về chính trị, tư tưởng làm hàng đầu, kinh tế là mũi nhọn, ngoại giao làm hậu thuẫn, tôn giáo, dân tộc làm ngòi nổ, kết hợp với uy hiếp, răn đe gây sức ép về quân sự. Và để thực hiện âm mưu của mình, thế lực thù địch đã triệt để lợi dụng những hạn chế, khuyết điểm trong lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước ta và của cán bộ, đảng viên. Hoặc lợi dụng các sự kiện chính trị trọng đại của Đất nước để tuyên truyền, kích động, lôi kéo gây hoang mang trong Nhân dân hòng phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; phủ nhận chế độ dân chủ và vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam; xuyên tạc công tác đấu tranh phòng chống tham những, tiêu cực; hạ bệ thần tượng, bôi nhọ, nói xấu lãnh đạo Đảng, Nhà nước với mưu đồ gây chia rẽ nội bộ, đẩy nhanh quá trình "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ…

          Quá trình thực hiện chiến lược “diễn biến hoà bình”, chúng thường tập trung cao, rầm rộ vào thời điểm các kỳ đại hội Đảng, kỳ họp của Ban Chấp hành Trung ương, các kỳ bầu cử Quốc hội, họp Quốc hội được diễn ra để mở các chiến dịch tung tin, công kích nhằm bóp méo sự thật. Âm mưu, thủ đoạn của chúng còn xuyên tạc, bóp méo các sự kiện chính trị, các vụ việc phức tạp, nhạy cảm. Lợi dụng các sự kiện chính trị quan trọng liên quan nhằm tung tin thất thiệt trên các trang mạng xã hội gây hoang mang trong dư luận, tạo nên sự hiểu lầm và hoài nghi của Nhân dân vào vai trò lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp. Nhất là trong thời gian qua, khi một số cán bộ chủ chốt cùa Đảng là những đồng chí trong Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị do mắc phải sai lầm, khuyết điểm, xin từ chức. Nhân cơ hội này các thế lực thù địch “đục nước béo cò”, lợi dụng công kích, chống phá sự nghiệp cách mạng do Đảng lãnh đạo.

          Do đó, hơn lúc nào hết cán bộ, đảng viên phải nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, kiên định những vấn đề có tính nguyên tắc của Đảng, kiên quyết không rơi vào chủ quan trong lãnh đạo, quản lý, không để kẻ thù lợi dụng vào mục tiêu chống phá cách mạng Việt Nam thông qua chiến lược “Diễn biến hoà bình”.

Năm là, cán bộ, đảng viên phải luôn nhận thức đúng và tích cực, chủ động trong đấu tranh phòng, chống biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ.

“Tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ là quá trình diễn biến bên trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, theo hướng tiêu cực, từ tiến bộ sang lạc hậu. Nếu không ngăn chặn, khắc phục kịp thời có thể dẫn đến làm biến chất cán bộ, đảng viên, từ đó dẫn tới biến chất Đảng và chế độ xã hội. Do đó, đấu tranh phòng, chống biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ là một trong những nhiệm vụ quan trọng của cán bộ, đảng viên.

Đặc biệt, trong khi các thế lực thù địch đang tìm mọi cách đẩy nhanh quá trình “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, như dựa vào những hạn chế, khuyết điểm của Đảng để thổi phồng và tung tin cho rằng những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ là kết quả của một chế độ độc Đảng lãnh đạo, cầm quyền, một chế độ mất dân chủ… Mặt khác, chúng còn dựa vào kết quả thi hành kỷ luật Đảng trong nhiệm kỳ Đại hội XII và cùng với kết quả xử lý kỷ luật từ sau đại hội XIII của Đảng đến nay với nhiều cán bộ, đảng viên sai phạm liên quan đến tham nhũng, tiêu cực thì những số liệu thống kê này lại bị thế lực thù địch lợi dụng và cho rằng đó là kết quả của suy thoái về “tư tưởng chính trị”, về “đạo đức lối sống” và biểu hiện của “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ là do Đảng không đủ năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu để lãnh đạo cách mạng Việt Nam…

Do đó, để phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ có hiệu quả, cán bộ, đảng viên phải không ngừng nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước; về lập trường, mục tiêu, lý tưởng của Đảng. Đồng thời, chủ động nắm bắt thông tin chính thống của Đảng, Nhà nước, tích cực đấu tranh với với quan điểm sai trái thù địch. Đặc biệt, không để cá nhân, cơ quan mắc vào tham nhũng, lãng phí, quan liêu, tiêu cực, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống… Bởi đó là nguyên nhân chính, tạo cớ cho các thế lực thù địch lợi dụng nhằm xuyên tạc, kích động, chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay.

5. Kết luận

Đúng như VI.Lênin đã từng căn dặn: “Không ai có thể tiêu diệt được chúng ta, ngoài những sai lầm của bản thân chúng ta…”^[10]. Và chủ quan là một căn bệnh độc hại đưa chúng ta đến sai lầm, làm suy thoái cán bộ, đảng viên, kìm hãm sự phát triển của đất nước, sâu xa hơn nữa là Đảng mất vai trò lãnh đạo, chế độ sụp đổ. Hơn lúc nào hết mỗi cán bộ, đảng viên phải thường xuyên rèn luyện cho mình phương pháp, tác phong công tác khoa học, thiết thực và hiệu quả, chủ động đấu tranh tự phê bình và phê bình, kiên quyết loại bỏ cho được chứng bệnh chủ quan. Và phương cách thiết thực, hiệu quả nhất để phòng, chống bệnh chủ quan đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên không chỉ thực hiện tốt những nhiệm vụ, giải pháp nêu trên mà còn phải tự giác, tích cực trong học tập, nghiên cứu lý luận chính trị; đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; thực hiện nghiêm túc các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước; gương mẫu đi đầu trong công tác, sinh hoạt… Đây là cơ sở quan trọng giúp cán bộ, đảng viên không mắc vào căn bệnh chủ quan và cũng là biện pháp đấu tranh có hiệu quả âm mưu thủ đoạn của các thế lực thù địch chống phá cách mạng Việt Nam./.

                            Ths Nguyễn Thanh Tâm – Trưởng khoa Xây dựng Đảng